Dziś 25.03.2022, godz. 18:00 Gallus Theater, Kleyerstraße Frankfurt
Otwarcie „Miejsca Historii Adlerwerke. Fabryka, praca przymusowa, obóz koncentracyjny”.
Dużo za późno bo dopiero 77 lat po wydarzeniach, miasto otwiera „Miejsce Historii Adlerwerke. Fabryka, praca przymusowa, obóz koncentracyjny”. W samym środku miasta, w budynku byłego obozu koncentracyjnego KZ-Katzbach powstaje miejsce, kórego nazwa, charakter i sposób tworzenia koncepcji wywołały konsternację wśród tutejszej Polonii.
Samo otwarcie miejsca jest ważnym osiągnięciem i możliwym krokiem do dołączenia do międzynarodowej, paneuropejskiej komemoracji ofiar i edukacji o zbrodniach nazizmu. Znana jest funkcja edukacyjna i wystawiennicza miejsca, niejasny natomiast wybór nazwy i jej implikacje, a szczególnie kwestia komemoracji.
Inicjatywa Daj Znak od 2018 organizuje spotkania upamiętniające ofiary obozu (#miejsca_pamieci_frankfurt) współpracuje ze stroną niemiecką (inicjatywy obywatelskie) i dzieli się z tutejszą Polonią informacjami o rozwoju sytuacji
Poniżej dwa najświeższe artykuły prasowe na ten temat.
Frankfurt – Były obóz koncentracyjny „KZ-Katzbach” | Twoje Miasto
Zakomunikowana przez magistrat ostateczna nazwa „Miejsce Historii”, brak uzasadnienia i koncepcji, pośpiech oraz wyłączenie dawniej z tematem KZ-Katzbach powiązanych podmiotów i osób wydały się natomiast niezrozumiałe. Rozmowa z głównymi reżyserami tematu (tradycyjnie: magistrat, Referat ds. Kultury oraz nagle włączeni „Instytut Fritza-Bauera”, „Koło niemieckiego Ruchu Oporu 1933-1945” i inni „Stowarzyszenie do utworzenia Miejsca Pamięci i Edukacji o KZ-Katzbach i pracy przymusowej, „Haus am Dom”) nie przyniosły oczekiwanych wyjaśnień.
Chodzi dokładnie o nazwę miejsca i jej implikacje takie jak np. m.in. ograniczenie lub wręcz wyłączenie funkcji komemoracyjnej ofiar.
25.03.2022, czyli dzień po rocznicy Marszu Smierci (24.03) w miejscu byłego obozu zagłady odbędzie się otwarcie „Miejsca Historii”, którego nazwa i charakter oraz koncepcja niekoniecznie odpowiadają standardom znanym z Memorandum Wannsee 2018.
Miejsce Historii a kształowanie świadomości publicznej i tożsamości historycznej miejsca
Bardzo ważnym zadaniem prowadzących „Miejsce Historii” będzie dbałość o prawidłowy historycznie przekaz i odbiór tożsamości historycznej miejsca – Adlerwerke to nie tylko jeden z kolejnych zakładów pracy przymusowej (Zwangsarbeit) we Frankfurcie, ale dodatkowo, w okresie sierpień 1944-marzec 1945 obóz koncentracyjny – obóz zagłady przez pracę, wyniszczenie nie „pracowników” a więźniów. Wyselekcjonowanych z innych obozów koncentracyjnych wg ich kondycji fizycznej. Stawianie znaku równości pomiędzy pracownikami przymusowymi a więźniami to jeden z nagminnie popełnianych błędów również w dzisiejszej prasie. Szacunek dla ofiar wymaga zapobiegania niwelacji tych dwóch kategorii. Inne błędy w percepcji histporyzcnej, którym kierownictwo będzie musiało przeciwdziałać to założenie, że skoro był to obóz koncentracyjny, to więźńniami byli Żydzi. A tymczasem, jak w większości obozów, również tutaj więźniowie pochodzili z wielu narodów – w KZ Katzbach było to wówczas 8 narodowości. Akurat w KZ-Katzbach ponad 80 % to Polacy, pojmani w Warszawie podczas Powstania Warszawskiego. Kolejnym błędem w percepcji to mylenie Powstania Warszawskiego z Powstaniem w warszawskim Getcie – w kontekście pracy edukacyjnej i uświadamiającej konieczna będzie współpraca z Muzueum Powstania Warszawskiego, do tej pory niewłączone do prac nad koncepcją.
Kontekst międzynarowowy i paneuropejski
Generalnie przyszłość tego miejsca będzie zależeć od rozszerzenia perspektyw – poza Gallus i Frankfurt i konsekwentnego uwzględniania jego wielonarodowego charakteru; najlepiej przy uwzględnieniu ukształtowanego wielostronnie m. in. przez „Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau” Memorandum Wannsee 2018, które stanowi wynik eksperckiej pracy zbiorowej i kompleksowy drogowskaz dla nowocześnie pojętych miejsc pamięci. Prowadzący powinni zrobić wszystko, by umożliwić nie tylko lokalną ale i paneuropejską komemorację ofiar i edukację o zbrodniach nazizmu.
