Dzisiejszym postem rozpoczynamy serię artykułów #Samozatrudnienie_w_Niemczech, dostarczającą Ci niezbędnych informacji potrzebnych przy zakładaniu własnej firmy lub rozpoczynaniu działalności na własny rachunek. Niniejszy wpis poświęcamy działalności gospodarczej wykonywanej jako wolny zawód w Niemczech.

Działalność gospodarcza jako wolny zawód (niem. Ausübung eines freien Berufs, freiberufliche Tätigkeit)

Duch przedsiębiorczości, odwaga, chęć decydowania o sobie, zarabiania więcej, ale też problemy ze znalezieniem pracy lub niezadowolenie z obecnego zatrudnienia – to częsty powód decyzji o założeniu własnej firmy. Jeżeli nosisz się z takim zamiarem, to być może masz możliwość prowadzenia jej za zasadzie wolnego zawodu (niem. freier Beruf). Wśród ok. 42 milionów osób aktywnych zawodowo w Niemczech, jest ok. 4,5 miliona przedsiębiorców, a wśród nich 1 milion przedstawicieli wolnych zawodów, tendencja rosnąca. Odpowiadają oni za 11% produktu krajowego brutto (źródło: https://www.freie-berufe.de/freie-berufe/fakten/). Cieszą się pewnymi przywilejami, ale poza tym są dość zróżnicowaną grupą, bo są tam przedstawiciele bardzo różnych specjalności.

Kto może wykonywać działalność gospodarczą jako wolny zawód w Niemczech?

Szczegółowo reguluje to §18 art. 1 ustawy o podatku dochodowym (źródło: https://www.gesetze-im-internet.de/estg/__18.html).

• Działalność naukowa, artystyczna, pisarska, nauczycielska albo wychowawcza
• Działalność na własny rachunek lekarzy, stomatologów, weterynarzy, prawników, notariuszy, prawników ds. patentowych, geodetów, inżynierów, architektów, chemików w handlu, biegłych rewidentów, doradców podatkowych, doradców gospodarczych, audytorów księgowych, przedstawicieli podatkowych, znachorów, dentystów, fizjoterapeutów, dziennikarzy, fotoreporterów, tłumaczy, pilotów i podobnych zawodów.

Jakimi przywilejami cieszą się przedstawiciele wolnych zawodów w Niemczech?

• Sami decydują o swoim czasie i miejscu pracy
• Nie muszą prowadzić pełnej księgowości, wystarczy tylko, tak jak przy zwykłej działalności gospodarczej, rachunek nadwyżki przychodów (niem. EÜR, Einnahmen-Überschuss-Rechnung), zbliżony do polskiej książki przychodów i rozchodów
• Nie płacą podatku od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer), jeżeli prowadzą działalność w ramach firmy jednoosobowe lub spółki partnerskiej
• Nie mają obowiązku zrzeszenia się w izbach przemysłowo-handlowych (IHK, Industrie- und Handelskammer) ani rzemieślniczych (HWK, Handwerkskammer), jednakże duża część z nich musi przynależeć do zrzeszeń zawodowych (niem. kammerpflichtige freie Berufe). Do tej ostatniej grupy zaliczają się prawie wszystkie zawody prawnicze, lekarskie, podatkowe i inżynieryjne, a nie zaliczają przede wszystkim doradcy gospodarczy i informatycy.
• Cieszą się częściową swobodą w decydowaniu o swoim ubezpieczeniu zdrowotnym i społecznym. Obszar ten jest jednak szczegółowo uregulowany odrębnymi przepisami, o których napiszemy w jednym z kolejnych artykułów.

Jakie są niezbędne kroki, aby założyć własną działalność jako wolny zawód?

Jak widać, działalność jako wolny zawód w Niemczech należy rozumieć tylko jako szczególną uproszczoną formę opodatkowania działalności zawodowej szczególnie odpowiedzialnych, samodzielnych lub kreatywnych grup zawodowych. Do wykonywania wielu tych zawodów potrzebne są często specjalne uprawnienia, o których nie będziemy tutaj pisać. To, co wszystkie te grupy zawodowe mają wspólne, to:

• Wybór formy prawnej: działalność jednoosobowa (niem. Einzelunternehmer), spółka partnerska (niem. Partnerschaftsgesellschaft) (lub spółka prawa handlowego, która jest jednak poza obszarem zainteresowania tego artykułu).
• Konieczność zgłoszenia w lokalnym urzędzie skarbowym (Finanzamt), najpóźniej 4 tygodnie od rozpoczęcia działalności, faktu rozpoczęcia działalności gospodarczej jako przedstawiciel wolnego zawodu. Urząd skarbowy prześle do uzupełnienia formularz, w którym trzeba będzie między innymi podać opis działalności oraz prognozę dochodów (dla ustalenia stawki podatkowej).
• Konieczność udowodnienia kwalifikacji zawodowych. Dla większości zawodów prawniczych, lekarskich, podatkowych i inżynieryjnych potrzebna jest przynależność i zaświadczenie od zrzeszenia zawodowego (np. Apothekerkammer, Architektenkammer, Bundesärztekammer itd.), dla pozostałych wolnych zawodów jak informatycy czy doradcy gospodarczy – kwalifikacje oceni Urząd Skarbowy.

Podsumowanie: wolny zawód w Niemczech

Działalność gospodarcza jako wolny zawód wymaga wysokich kwalifikacji i oferowana jest tylko niektórym zawodom. Niewątpliwą korzyścią jest zwolnienie z podatku od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer) oraz częściowa swoboda w zawieraniu ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych.

W Daj Znak zrzeszamy także osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, w tym również jako przedstawiciele wolnych zawodów. Nie prowadzimy działalności doradczej, ale chętnie poznamy się z Tobą w celu wymiany doświadczeń – tworzymy bazę wiedzy w formie opisów studium przypadku (case studies) i wymieniamy się tą wiedzą w grupie. Zgłoś się do nas, jeśli chcesz poznać inne osoby prowadzące działalność gospodarczą i skorzystać z ciekawych informacji: kontakt@dajznak.blog.